Heilbrigðis- og velferðarmál

Þjónusta við fólk verði í öndvegi skipulags heilbrigðis- og velferðarmála, sem standa eigi öllum til boða óháð efnahag. Setja þarf tímasetta heilbrigðisstefnu til 2030, sem er áfangaskipt með mælanleg markmið og með tryggða fjármögnun í fjármálaáætlun stjórnvalda. Kostnaðargreining verði grundvöllur fjárveitinga til allrar velferðar- og heilbrigðisþjónustu. Einfalda og samþætta þarf kerfið þannig að það sé skiljanlegt og aðgengilegt fyrir alla. Öflugt og sveigjanlegt almannatryggingakerfi er forsenda lífsgæða og velferðar.

• Þjónusta fyrir öll óháð rekstrarformi
• Aðgengi að heilbrigðisþjónustu á landsbyggðinni tryggt
• Nú er tíminn til að niðurgreiða sálfræðiþjónustu
• Kerfi fyrir fólk – ekki öfugt
• Heilsuefling og forvarnir í forgrunni

Landsþing 11. febrúar 2023

Þjónusta fyrir öll óháð rekstrarformi

Viðreisn leggur áherslu á valfrelsi og þjónustumiðaða nálgun. Virkja þarf einstaklingsframtak til að takast á við áskoranir framtíðarinnar og tryggja fjölbreytt rekstrarform í heilbrigðiskerfinu. Viðreisn leggur jafnframt áherslu á að tryggja jafnan aðgang að heilbrigðisþjónustu óháð efnahag. Ólíðandi er að notendur heilbrigðisþjónustu þurfi að greiða það dýru verði að ósamið sé við sjálfstætt starfandi heilbrigðisstéttir.  

Auka þarf fjármagn til að mæta bráðaþjónustu í heilbrigðisþjónustu. Í kjölfarið þarf að búa svo um hnútana að fjármagn byggi á greiningu á þörf og kostnaðarmati á verkum innan heilbrigðiskerfisins. Sérstaklega skal líta til Landspítalans svo hann standi undir þeim gæðakröfum sem nauðsynlegar eru fyrir aðalsjúkrahús þjóðarinnar. Undanfarin ár hafa sýnt í verki það álag sem Landspítalinn er undir og mikilvægi þess að styrkja stoðir hans. Mikilvægt er að létta undir með spítalanum og auka ekki enn frekar á verkefni hans, með því að flytja þjónustu frá öðrum einingum heilbrigðiskerfisins yfir til Landspítalans. Verkefni sem falla utan skilgreinds ramma, séu falin öðrum stofnunum eða heilbrigðisstofnum.

Nauðsynlegt er að draga úr vaxandi bráðavanda og biðlistum í heilbrigðis- og velferðarkerfinu sem hefur skapað skilyrði fyrir tvöföldu heilbrigðiskerfi . Það er fátt dýrara fyrir samfélagið en að láta fólk bíða eftir þjónustu. Börn eiga ekki að þurfa að bíða eftir nauðsynlegri greiningu eða þjónustu. Samþætting og einstaklingsmiðuð nálgun á milli kerfa er lykilatriði. Heilsugæslur eiga að vera öflugar um allt land og veita þá nærþjónustu sem nauðsynleg er. Leysa þarf bráðavanda sem snýr að geðheilbrigðismálum og tryggja aðgengi að nauðsynlegum lyfjum.

Aðgengi að heilbrigðisþjónustu á landsbyggðinni tryggt

Efla þarf heilbrigðisstofnanir utan höfuðborgarsvæðisins og gera starfsumhverfi heilbrigðisstarfsfólks eftirsóknarverðara. Viðreisn leggur áherslu á að nýta stafræna tækni til að tengja betur fagfólk og íbúa í byggðum landsins og stuðla þannig að jöfnu aðgengi að heilbrigðisþjónustu. Fjarheilbrigðisþjónusta er þar lykilatriði. Hugsa þarf skipulag sjúkrahúsa upp á nýtt með það fyrir augum að tryggja aðgengi allra landsmanna að heilbrigðisþjónustu og auðvelda sérhæfingu þeirra á ólíkum sviðum.

Sálfræðiþjónusta verði niðurgreidd

Viðreisn leggur áherslu á að andleg líðan sé jafngild þeirri líkamlegu og aðgangur fólks að sálfræðiþjónustu eða annarri nauðsynlegri klínískri meðferð verði niðurgreiddur. Í því skyni leggur Viðreisn áherslu á að Sjúkratryggingar Íslands fái fjármagn til að semja við sjálfstætt starfandi meðferðaraðila í samræmi við samþykkt lög um niðurgreiðslu sálfræðiþjónustu.

Kerfi fyrir fólk – ekki öfugt

Viðreisn leggur áherslu á að einfalda þau kerfi sem eiga að halda utan um fólk og að þau verði sveigjanlegri. Enginn lífeyrisþegi almannatrygginga fái lægri heildartekjur en sem nemur lágmarkslaunum. Lífeyriskerfi almannatrygginga skal einfaldað og dregið úr vægi skerðinga.

Búum eldra fólki áhyggjulaust ævikvöld. Framboð af hjúkrunarheimilum og öðrum úrræðum verður að vera í samræmi við fyrirsjáanlega þörf. Koma þarf á millistigi milli heimilis og hjúkrunarheimila og tryggja fjölbreytt búsetuúrræði fyrir eldra fólk, þar sem fólki sé gert kleift að búa lengur heima hjá sér með góðum stuðningi. Samhæfa þarf stuðning ríkis- og sveitarfélaga.

Viðreisn leggur áherslu á að starfslok miðist við færni fremur en aldur.

Tryggjum öryrkjum mannsæmandi lífskjör. Sköpum samfélag sem byggir á þátttöku allra og virðum frelsi fólks til að stjórna eigin lífi. Styðjum fólk með skerta starfsgetu til starfa með aukinni starfsendurhæfingu og bættri geðheilbrigðisþjónustu.

Virðum réttindi fólks með fötlun til jafns við aðra. Fjarlægja á þær hindranir sem standa í vegi þess að tryggja mannréttindi og samfélagsþátttöku fatlaðs fólks. Í því skyni verður að gera ríkar kröfur um aðgengi að mannvirkjum, samgöngum og upplýsingum. Hið opinbera á að vera leiðandi í sköpun hlutastarfa fyrir fatlað fólk. Fjölga á samningum um notendastýrða persónulega aðstoð (NPA) og tryggja gæði þjónustunnar. Viðreisn telur löngu tímabært að lögfesta samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks.

Innleiða þarf valfrelsi varðandi lífslok þannig að við vissar vel skilgreindar aðstæður, verði dánaraðstoð mannúðlegur valkostur fyrir þá einstaklinga sem kjósa að deyja á eigin forsendum. Sá valkostur byggir á virðingu fyrir rétti sjúklingsins á eigin lífi og líkama, dregur úr líkum á misnotkun og dregur skýran lagalegan ramma um viðbrögð, óski sjúklingur eftir dánaraðstoð þegar engin önnur úrræði eru í boði.  Tryggja þarf að sjúklingum, og eftir atvikum aðstandendum þeirra, sé tafarlaust tilkynnt ef grunur er um að mistök hafi verið gerð og hvaða úrræði kunni að standa þeim til boða. Sett verði á eftirlitsnefnd sem starfar þvert á allar heilbrigðisstofnanir og fylgir eftir tilkynningum um möguleg mistök heilbrigðisstarfsmanna í heilbrigðisþjónustu.

Heilsuefling og forvarnir í forgrunni

Forvirkar aðgerðir og forvarnir eiga að vera leiðarstef í skipulagi ríkisins í heilbrigðis- og velferðarmálum. Með öflugri forvarnarstefnu tryggjum við betri líðan og minna langtímaálag á heilbrigðis- og velferðarkerfin. Samhliða afglæpavæðingu vímuefna þarf að efla forvarnir og fræðslu.

Heilsuefling þarf að vera hluti af samfélaginu öllu til að koma í veg fyrir veikindi, bæði andleg og líkamleg. Fræðsla um mataræði, hreyfingu, andlega vellíðan og snemmtæka íhlutun eiga að vera hluti af námi barna. Tryggja þarf aðgengi að fræðslu og heilsueflandi úrræðum handa öllum út æviskeiðið.

——

Ábendingar, athugasemdir og tillögur um stefnu Viðreisnar má senda á netfangið vidreisn@vidreisn.is.