08 des Viðreisn vill ábyrgari fjárlög sem draga úr halla ríkissjóðs en styðja við heilbrigðiskerfi og barnafjölskyldur

Viðreisn vill stemma stigu við hækkandi verðbólgu og koma til móts við heimilin í landinu með því að:

• Lækka skuldir ríkisins: 20 milljarðar 
• Hagræða í ríkisrekstri: 3 milljarðar
• Styðja við barnafjölskyldur: 7,5 milljarðar
• Fjárfesta í heilbrigðiskerfinu: 6 milljarðar
• Hækka veiðigjöld: 6 milljarðar
• Leggja kolefnisgjöld á mengandi iðnað: 13,5 milljarðar

Fjárlög 2023 hafa meiri þýðingu en oft áður í ljósi verðbólgu og hárra vaxta. Viðreisn telur brýnt að þau endurspegli þau verkefni sem mikilvægast er að bregðast við strax; að takast á við hallarekstur ríkisins sem hvetur til verðbólgu og þenslu, að þjóðin fái sanngjarna greiðslu fyrir nýtingu á sjávarauðlindinni, að grænir skattar og hvatar verði nýttir til að takast á við loftslagsvandann, að fjárfest verði í heilbrigðiskerfinu, sérstaklega með því að bæta þar hag kvennastétta og síðast en ekki síst að stutt verði við barnafjölskyldur í landinu, sem finna mjög fyrir verðbólgu og háum vöxtum.

Ríkisfjármálin þurfa að styðja við markmið Seðlabankans um að hemja verðbólgu. Standi Seðlabankinn einn að því verkefni munu vextir halda áfram að hækka, sem leggst þungt á fjölskyldur og atvinnulífið í landinu. Fjárlagafrumvarp ríkisstjórnarflokkanna gerir lítið til að sporna við verðbólgu eða draga úr þenslu.

Mikil tækifæri felast í hagræðingu í ríkisrekstri. Viðreisn leggur til að ríkisstjórninni verði falið að fara í markvissar hagræðingaraðgerðir til þess að greiða niður skuldir á komandi ári. Stefnt skuli að því að hagræða í ríkisrekstri fyrir 3 milljarða, meðal annars með því að draga til baka fjölgun ráðuneyta og ráðherrastóla frá upphafi kjörtímabilsins.

Strax á næsta ári verði skuldir ríkisins lækkaðar um 20 milljarða. Það er óverjandi að reka eigi ríkissjóð með halla samfleytt í næstum áratug. Hér þarf að sýna meira hugrekki. Vaxtagjöld eru nú þriðji stærsti fjárlagaliður ríkisins. Gífurlegur vaxtakostnaður veikir getuna til að fjárfesta í grunnþjónustu fyrir fólkið í landinu til framtíðar. Því skiptir miklu að koma í veg fyrir að stór hluti útgjalda ríkisins fari í greiðslu vaxtagjalda.

Styðja þarf barnafjölskyldur, vegna áhrifa verðbólgu og hárra vaxta, með því að hækka barnabætur, vaxtabætur og húsnæðisbætur. Vextir á Íslandi hafa hækkað margfalt á við nágrannalöndin, sem þó glíma við svipaða verðbólgu. Ástæðan er íslenska krónan. Ekki er hægt að ætlast til að almenningur axli einn þær byrðar sem af gjaldmiðlinum hlýst. Alls leggur Viðreisn því til að hækka fjárlög vegna þessara bóta um 7,5 milljarða króna. 

Einn stærsti vandi heilbrigðiskerfisins er mönnunarvandi. Grundvöllur þess að gera bragarbót á, er að að bæta kjör og aðstöðu starfsfólks. Það þarf að vera eftirsóknarvert að vinna í heilbrigðiskerfinu og við verðum að geta keppt við aðrar þjóðir um starfsfólk. Með því getum við betur unnið á biðlistum og minnkað álag á starfsfólk. Viðreisn vill  bæta kjör kvennastétta í heilbrigðiskerfinu og að 6 milljörðum verði aukalega varið til heilbrigðiskerfisins, þar sem áhersla verður lögð á það markmið. 

Viðreisn hefur ítrekað lagt fram tillögur um sanngjarnari veiðigjöld sem endurspegli markaðsvirði veiðiréttinda. Methagnaður hefur verið í sjávarútvegi en í fyrra nam hann um 65 milljörðum eftir skatta og gjöld. Markaðsvirði veiðiréttinda nú er um 6 milljörðum hærri en núverandi veiðigjöld. Viðreisn leggur til hækkun sem því nemur. 

Ísland á að vera í fremstu röð í baráttunni gegn loftslagsbreytingum. Öflugasta og skilvirkasta verkfæri stjórnvalda til þess eru hagrænir hvatar á borð við kolefnisgjald sem leggist á alla losun. Lögð verði á kolefnisgjöld á stóriðju, sem hingað til hefur verið undanþegin slíkum gjöldum þrátt fyrir að vera ein stærsta uppspretta gróðurhúsalofttegunda á Íslandi. Það  mun auka tekjur ríkissjóðs um 13,5 milljarða.

Að lokum leggur Viðreisn til að Íslandsbanki verði seldur að fullu á komandi ári, að því tilskildu að aðferðin við sölu verði opin og gegnsæ. Söluandvirði verði varið til niðurgreiðslu skulda. Fjárlagafrumvarpið vanmetur verðmæti eignarhluta ríkisins um 13 milljarða, sé miðað við eigið fé bankans samkvæmt síðasta uppgjöri.

Fallist meirihlutinn á tillögu Viðreisnar getur ríkisstjórnin dregið verulega úr halla ríkissjóðs og lækkað vaxtagjöld hins opinbera, og á sama tíma stutt við þær fjölskyldur og einstaklinga sem hafa tekið á sig þyngstar byrðar í vaxtahækkunum undanfarinna mánaða.