Ráðherra hleypur apríl

Aðild Íslands að Evrópusambandinu er eitt af mörgum skýrum stefnumálum Viðreisnar. Ég er einn af þeim sem myndi ganga svo langt að segja að hún væri einn af burðarásum í stefnu flokksins og ein af grundvallarástæðum þess að Viðreisn varð til og mun vera til um ókomna framtíð.

Aðild að Evrópusambandinu snýst um margt. Í mínum huga snýst hún fyrst og fremst um hugsjónir og viðhorf til náinnar samvinnu þjóða Evrópu til að haldi uppi friði og hagsæld í álfunni og um leið að láta gott af sér leiða í heimsmálunum. Með hverju árinu sem líður verður mér ljósara hve mikilvægt það er fyrir Ísland að leggja sitt lóð á vogarskálar evrópskrar samvinnu, taka þátt og njóta um leið þess ávinnings sem aðild að sterku Evrópusambandi hefur í för með sér. Verkefni nútímans og framtíðarinnar krefjast þess einfaldlega að við sitjum ekki hjá heldur setjumst til borðs með þeim 27 fullvalda og sjálfstæðu ríkjum sem hafa ráðist í það mikla og erfiða verkefni að vinna þétt saman. Viðfangsefnin eru ærin, umhverfismál, heilbrigðismál, jafnréttismál og efnahagsmál svo eitthvað sé nefnt, en síðast en ekki síst að halda friðinn.

Evrópusambandið er ekki fullkomið. Þar er tekist á og stundum virkar það svifaseint og ekki nógu afgerandi. Það á sér skýringar af ýmsu tagi, ekki síst þær að Evrópusambandið er í eðli sínu samstarfsverkefni um markmið sem 27 þjóðir verða að koma sér saman um. Þrátt fyrir þetta sýnir og sannar saga Evrópusambandsins að árangur þess er mikill og hefur haft víðtæk áhrif, bæði innan og utan álfunnar. Margs af því njótum við með EES samningnum sem við höfum átt farsæla aðild að í rúm 25 ár. Nú er hins vegar kominn tími til að halda áfram og setjast að því borði þar sem ákvarðanir eru mótaðar og teknar. Við verðum að hætta að hugsa eins og þiggjendur og verða virkir þátttakendur og gerendur innan Evrópusambandsins.

Þess vegna lagði þingflokkur Viðreisnar fram tvö þingmál þann 31. mars, annars vegar þingsályktun um endurupptöku viðræðna um aðild að Evrópusambandinu og hins vegar um viðræður við ráðherraráð Evrópusambandsins um samstarf í gjaldeyrismálum og gagnkvæmar gengisvarnir.

Utanríkisráðherra rak greinilega í rogastans þegar hann sá þessi þingmál Viðreisnar. Varnarviðbrögð hans eru kunnugleg og koma því ekki á óvart þegar þau birtast í Morgunblaðinu. Í fyrsta lagi ýjar hann að því að Viðreisn sé á móti EES-samningnum og grafi markvisst undan honum. Þetta er auðvitað fjarri sannleikanum og það veit ráðherrann mætavel. Í öðru lagi ver hann stærstum hluta greinar sinnar í að sýna listir sínar í prósentureikningi og telur að þar sanni hann í eitt skipti fyrir öll að EES-samningurinn hafi hér minniháttar áhrif miðað við aðild að ESB. Þetta er líka þrautreynt stílbragð sem ráðherra sækir í smiðju ritstjóra Morgunblaðsins sem fyrir margt löngu var líka ráðherra. Með þessu reynir utanríkisráðherra að drepa málum á dreif og þyrla ryki í augu lesenda. Það tekst honum auðvitað ekki.

EES-samningurinn er góður samningur. Viðreisn vill einfaldlega stíga stærri skref og varðveita hagsmuni Íslands enn betur með aðild að Evrópusambandinu. Þar til það gerist verður að standa vörð um EES-samninginn og nýta alla þá kosti og möguleika sem hann býður. Munurinn á EES-samningnum og ESB-aðild verður ekki metinn með reiknikúnstum. Þær segja engum neitt um þýðingu og áhrif þess sem að baki býr. Sérstaklega þegar forsendur útreikninganna eru umdeildar. Munurinn verður metinn heildstætt á grundvelli hagsmuna Íslendinga af því að sitja við borðið með öðrum fullvalda ríkjum.

Það eina sem er rétt hjá ráðherranum er að enginn hljóp apríl.

Við í Viðreisn erum stolt af okkar stefnu og ekki feimin við að halda henni á lofti og fylgja henni eftir hvar sem tækifæri gefst. Það er ástæða til að þakka utanríkisráðherra fyrir að vekja athygli á tillögum okkar í Viðreisn þó hann mætti hafa valið til þess víðlesnari miðil.

Greinin birtist fyrst á Vísi 9. apríl 2021