14 des Þrír olíuráðherrar
Al Jaber er iðnaðarráðherra Sameinuðu arabísku furstadæmanna. Jafnframt er hann forstjóri stærsta ríkisolíufyrirtækis þeirra og forseti loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna.
Hann hefur verið varfærinn í því að skrifa hlýnun jarðar á reikning olíunotkunar.
Minni alþjóðlega athygli hefur vakið að hann er líka bakhjarl alþjóðlegu einkastofnunarinnar Hringborðs norðurslóða. Hliðarstofnun Hringborðsins, Norðurslóð, er skilgreind sem óaðskiljanlegur þáttur í norðurslóðastefnu Íslands.
Skrúfstykki
Þegar Sjálfstæðisflokkurinn tók við sameinuðu ráðuneyti umhverfis- orku- og loftslagsmála var sett í stjórnarsáttmála að forsætisráðherra og umhverfisráðherra skyldu saman fara með framkvæmd og eftirfylgni aðgerðaáætlunar í loftslagsmálum og hugmyndafræði réttlátra umskipta, samkeppnishæfni og tæknibreytinga.
Pólitískt frumkvæðisvald fagráðherra hefur ekki áður verið stýft þannig í stjórnarsáttmála.
Þessir tveir ráðherrar bera því sameiginlega pólitíska ábyrgð á því að Alþingi er nú á jólaföstu 2023 sett í það skrúfstykki að samþykkja skömmtun á raforku.
Eins og málum er komið eru slík skömmtunarlög óhjákvæmileg.
Þáttaskil
Hitt er að skömmtunin markar þau þáttaskil að ríkisstjórnin er formlega að stíga stórt skref aftur á bak frá markmiðum um grænan hagvöxt og orkuskipti.
Skömmtunin er augljóst fráhvarf frá helsta grundvallarsjónarmiði grænu skýrslu sérfræðinga ríkisstjórnarinnar.
Eitt er að ríkisstjórnin hefur strandsiglt orkuskiptunum. Annað er að hagvöxtur þarf nú í ríkari mæli að byggjast á olíu í stað endurnýjanlegrar orku.
Nafngiftin olíuinnkauparáðherra gæti því sem best orðið samheiti fyrir raforkuskömmtunarráðherra.
Ætla má að áttatíu fulltrúar Íslands hafi haft tök á að flytja forseta loftslagsráðstefnunnar, olíuforstjóranum, ráðherranum og sérlegum ráðgjafa Íslands í málefnum norðurslóða tíðindin um þessi miklu þáttaskil.
Engar sögur fara af því að hann hafi gagnrýnt Ísland fyrir að sveigja af leið.
Baksvið
En hvert er pólitískt baksvið nýs skömmtunarkerfis í orkumálum?
Þrír ráðherrar Sjálfstæðisflokksins hafa borið ábyrgð á orkumálunum samfellt í áratug. Síðustu sex ár hefur athafnaleysið verið skýrt með neitunarvaldi VG. Er það gild málsvörn?
Í fyrsta lagi er á það að líta að þessi staða kemur þingmönnum sjálfstæðismanna ekki í opna skjöldu nú. Þeir vissu þegar til samstarfsins var stofnað að raforkuskömmtun yrði niðurstaðan.
Og þeir vita að raforkuskömmtun og olíunotkun verður ríkari þáttur í nýsköpun atvinnulífsins eftir því sem stjórnarsamstarfinu er haldið lengur áfram.
Skýring
Kjarni málsins er sá að þingmenn Sjálfstæðisflokksins hafa einfaldlega valið að setja aðra hagsmuni í forgang. Hagsmuni, sem þeir ná ekki að mynda meirihluta um nema í samstarfi við VG.
Sterkir hagsmunaaðilar ætlast til þess að þeir komi í veg fyrir að auðlindagjöld hækki og að almenningur og minni fyrirtæki geti notið hagræðis af því að starfa utan krónuhagkerfisins.
Þó að olíukostnaður margra þessara hagsmunaðila stórhækki með skömmtunarstefnunni sýnast þeir fremur vilja að samstarfinu við VG verði framhaldið en að opnað verði á möguleika til meirihlutamyndunar um frjálslynda framfarasinnaða miðjupólitík.
Þetta sýnist vera helsta orsök þess að þingmenn sjálfstæðismanna kyngja skömmtunarstefnunni.
Trúverðugleiki
Ekkert bendir enn til að annað hagsmunamat muni ráða afstöðu þingflokks sjálfstæðismanna í verki eftir næstu kosningar.
Skoðanakannanir sýna að flokkarnir lengst til vinstri geti fengið hreinan meirihluta að kosningum loknum. Einsýnt er að slík stjórn mun lenda í sömu blindgötu með orkumálin og núverandi stjórn.
Eins og sakir standa eru það helst flokkarnir næst miðju, Viðreisn og Framsókn, sem hafa trúverðugleika til að knýja á um stefnubreytingu með framtíðarsýn á orkuskipti og grænan hagvöxt.
Það verður svo kjósenda að forgangsraða.