04 jan Hugleiðingar um áramót
Þessi grein mun birtast um áramótin 2029-2030 eftir 5 ára stjórnarsetu Viðreisnar sem komst til valda með frjálslyndum og alþjóðasinnuðum samstarfsflokkum eftir kosningarnar 2025. Viðreisnarstjórn númer 2 varð til.
Hvaða árangri hefur þetta nýja stjórnarsamstarf náð? Skoðum það nánar.
Loksins hefur náðst að jafna atkvæðisrétt allra landsmanna. Fyrir aðeins um átta árum voru atkvæði á landsbyggðinni með allt að tvöfalt vægi miðað við atkvæði á suðvesturhorninu. Alþjóðastofnanir skilgreindu þetta sem mannréttindabrot. Nú hefur fyrir tilstilli Viðreisnar náðst fullnaðarsigur í þessu mikilvæga máli.
Nú hefur náðst sátt um kvótamálin. Þar hefur öflugur málflutningur Viðreisnar leitt til þess að sanngjarnt markaðsverð fæst nú fyrir aðgang að sjávarauðlindum okkar. Nú er hluti kvótans árlega settur á markað þannig að útgerðarmenn sjálfir ákveða verðið sem þeir greiða fyrir kvótann.
Í dag fær almenningur tug milljarða á ári í leigutekjur af kvótanum. Útgerðarmenn eru líka sáttir enda geta þeir nú gert áætlanir fram í tímann í stað aðeins fjögurra ára áður. Pólitískri óvissu um kvótann var þannig eytt.
Mikill meirihluti landsmanna kaus í þjóðaratkvæðagreiðslu að Ísland myndi sækja um fulla aðild að ESB. Ísland er nú virkur aðili að Evrópusamstarfinu með sæti við samningaborðin og þingsalnum í Brussel í stað þess að sitja frammi í forstofunni, áhrifalítil og atkvæðalaus með EES aðild.
Við þurftum engar undanþágur við inngöngu og höldum fullum yfirráðum yfir öllum auðlindum okkar. Allur inn- og útflutningur okkar til ESB landa er nú tollfrjáls. Hagur bænda hefur stórbatnað þrátt fyrir að innflutningur landbúnaðarvara hafi verið gefinn frjáls enda fá íslenskir bændur öfluga styrki til matvælaframleiðslu á norðurslóðum frá ESB.
Evran er nú gjaldmiðill okkar. Síðan hefur vaxtakostnaður heimila, fyrirtækja og ríkisins lækkað um hundruð milljarða á ári enda er vaxtastig nú það sama og í Evrópu. Sparnaðurinn nemur um einni milljón á ári hjá meðalheimilinu og vaxtakostnaður ríkisins hefur lækkað verulega.
Seðlabankahúsið er nú nýsköpunarmiðstöð enda hefur verið mikill vöxtur í nýsköpun og erlendri fjárfestingu eftir upptöku evru. Seðlabanki Evrópu hefur tekið við hlutverki Seðlabankans að mestu.
Íslenskt efnahagslíf er komið í mikilvægt skjól evrunnar og gengissveiflur eru úr sögunni. Við fáum nú laun og eftirlaun útborguð í evrum sem við getum notað um allan heim án þess að skipta í gjaldeyri með tilheyrandi kostnaði. Bankar og kortafyrirtæki hafa misst af tugmilljarða tekjum vegna þess að flest fyrirtæki og almenningur þarf ekki lengur að skipta gjaldeyri í sama mæli og áður.
Nú búa allir íbúar og öll fyrirtæki landsins í evruhagkerfi sem aðeins um 300 stærstu fyrirtækin fengu að njóta áður.
Eftir að evran var tekin upp hefur samkeppni í banka- og tryggingaþjónustu aukist verulega eftir að erlend fyrirtæki á þessum sviðum fóru að streyma til landsins. Gengisáhætta krónunnar hafði haldið þeim í burtu enda var krónan besta vörnin gegn samkeppni frá þeim.
Verð á matvöru, drykkjarföngum, tryggingum og lánum hefur lækkað mikið eftir þessar breytingar og er nú sambærilegt verðlag hér og í nágrannalöndum. Áður var lang hæsta verðlagið hér. Kaupmáttur launa hefur stóraukist vegna þessara breytinga. Samkeppnishæfni landsins hefur stórbatnað, erlendar fjárfestingar koma nú aftur til landsins eftir að það breyttist í evrusvæði.
Gríðarlegur sparnaður hefur orðið í ríkisútgjöldum eftir að hugmyndir Viðreisnar um sameiningu ríkisstofnana og sölu ríkisfyrirtækja gekk í gegn. Útþensla báknsins var stöðvuð meðal annars með auknum kaupum á þjónustu frá einkageiranum. Ráðherrum, sendiráðum og nefndum á vegum ríkisins hefur fækkað með sameiningum og hagræðingu.
Fyrir tilstilli Viðreisnar hafa ríkisfyrirtækin hætt allri samkeppni við einkageirann. Samstarf hefur aukist við einkafyrirtækin í heilbrigðisþjónustu og í skólarekstri.
Frelsi í viðskiptum hefur aukist til muna. Allir verndartollar og innflutningskvótar hafa verið afnumdir og engar hömlur eru nú á því að stofna fyrirtæki í öllum geirum þar með vínsölu. Samkeppni hefur verið komið á aftur í vinnslu landbúnaðarafurða og verðlag hefur lækkað í kjölfarið. Ríkið er hætt afskiptum af verðlagningu landbúnaðarvara og bændur starfa nú frjálsir á frjálsum markaði fyrir tilstuðlan Viðreisnarstjórnarinnar.
Annað sem hefur breyst á síðustu árum er að sjónarmið Viðreisnar um að skapa réttlátt samfélag, þar sem almannahagsmunir ganga alltaf framar sérhagsmunum og allir einstaklingar, heimili og fyrirtæki njóta jafnræðis hefur náð í gegn með farsælum hætti.
Ég hvet landsmenn að taka þátt í þessum mikilvægu breytingum með samstarf og sátt að leiðarljósi. Tækifærin eru mörg og ávinningurinn er mikill fyrir land og þjóð.
Með óskum um farsælt nýtt ár 2023.
Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 4. janúar 2023