12 okt Fátæktargildran: Hin blóðuga sóun
Fyrir þó nokkru heyrði ég mætan mann segja að þjóð þyrfti að telja að minnsta kosti fimm milljónir manna til þess að hún áttaði sig á því að hún væri smáþjóð. Við eigum enn nokkuð í land ef þetta er rétt.
Krónan er dýr gjaldmiðill og það er hollt að reyna að átta sig á því hversu mikið hún kostar okkur, bæði sem einstaklingar og ekki síður sem samfélag. Það er ekki fyrr en við skiljum kosti hennar og galla að við getum metið hvort við viljum halda í hana til framtíðar.
Til að halda úti krónunni verðum við að hafa aðgang að gjaldeyrisvarasjóði. Þessi ráðstöfun hefur kostað í gegnum tíðina a.m.k. 20 milljarða árlega. Forsendur mínar eru þær að vaxtamunur á 10 ára skuldabréfum á milli Íslands og útlanda hefur í gegnum tíðina verið á milli þrjú til fimm prósent. Þessi vaxtamunur er minni í augnablikinu vegna lágra vaxta hér á landi en þessi vaxtalækkun er þó ekki talin varanleg og hefur Seðlabankinn m.a. varað við því að vaxtastigið hér á landi muni að öllum líkindum hækka. Það mun auka vaxtamuninn og þar með kostnaðinn við gjaldeyrisvarasjóðinn.
Setjum þetta aðeins í samhengi, áætluð veiðigjöld ársins 2020 eru tæpir 5 milljarðar og við rífumst og hneykslumst þegar íhaldsflokkarnir þrír lækka veiðigjöldin um 2 milljarða. Kostnaður okkar vegna gjaldeyrisvarasjóðs er fjórum sinnum meiri en tekjur af auðlindinni.
Þetta er risastór fjárhæð og það er erfitt að skynja hana, en þetta er eins og :
- Tvö ný jarðgöng á ári án þess að fara í lántökur.
- Það mætti byggja nýtt hátæknisjúkrahús á fjórumárum, án lántöku.
- Þetta er eitt stykki Harpa
- Það mætti auka framlög til Landspítalans um 30%.
- Hægt væri að hækka ellilífeyrisgreiðslur TR um 30%
- Við gætum útrýmt einbreiðum brúm og átt sjö milljarða í afgang á einu ári.
- Við gætum fjármagnað Borgarlínu á fjórum árum án lántöku
Það mætti gera svo ótal margt. Af hverju erum við ekki að ræða þetta?
Þetta er bara eitt dæmi um þá gengdarlausu sóun sem fylgir því að vera með sjálfstæða örmynt og þá er ótalinn u.þ.b. 200 milljarða árlegur kostnaður sem leggst á alla þá sem skulda hér á landi en um það má lesa í fyrri grein minni, fátæktargildran frá 21. september.
Bjarni Benediktsson sagði í Silfrinu að í kerfinu væri blóðug sóun á almannafé.
Ég er sammála því. Okkur greinir hins vegar á hvar þá sóun er að finna.
Viðreisn vill taka upp stóra alþjóðlega mynt. Það vil ég líka.
Höfundur er oddviti Viðreisnar í bæjarstjórn Hafnarfjarðar