21 sep Glæst fortíð framundan

Líklega er enginn eiginleiki jafnmikilvægur stjórnendum og sá að geta tekið ákvarðanir. Sérstaklega stórar ákvarðanir. Þessi kostur prýðir því miður sjaldan stjórnmálamenn, sem vilja frekar láta málin fljóta áfram en að taka á þeim.

Jón Magnússon var fyrsti forsætisráðherra Íslands. Hann þótti sviplítill forystumaður, svo litlaus að sagt var enginn vissi alveg hvar Jón Magnússon stæði í pólitík. Ekkert fannst honum verra en að styggja einhvern með því að taka „ranga“ afstöðu. Einhverntíma gerðu tveir félagar hans sér leik að því þrátta um það hvort viðbitið á borðinu væri smjör eða smjörlíki og spurðu hann álits. Jón smakkaði smá klípu og sagði svo: „Ætli það sé ekki blanda?“

Í nýlegum pistli rifjaði ég upp að Sundabraut hefur verið til umræðu í marga áratugi. Hún er enn á byrjunarreit. Pólitíkusar gömlu íhaldsflokkanna hafa líka ýtt á undan sér mikilvægum málum fyrir þjóðina alla árum og áratugum saman. Dæmin blasa við: Sanngjarnt auðlindagjald í sjávarútvegi, skynsamleg landbúnaðarstefna, stöðugur gjaldmiðill, stjórnarskrármálið, umsókn um fulla aðild að Evrópusambandinu og upptöku evru. Helsta viðfangsefni framsóknarflokkanna á þingi er að hefta för Íslands inn í framtíðina.

Oft er haft á orði að „nú sé ekki rétti tíminn“ til að ræða tiltekið mál. Nú séum við að fást við annað. Tíminn sé knappur, upplýsingar ónógar, áhættan mikil. Svo hefur þetta auðvitað alltaf verið svona, hvers vegna að breyta til?

Í gamla daga voru Tarzan-bækurnar vinsælar, en þar sást oft setningin: „Nú gerðist margt í senn.“ Í afturhaldsflokkunum finnast engir Tarzanar sem ráða við fleira en eitt í senn.

Helst virðast stjórnmálaforingjar vakna til lífsins þegar útdeila á almannafé til sérhagsmuna, jafnvel vildarvina. Þeim dagskrárliðum þarf aldrei að fresta. Enda er þá bæði sælt að gefa og þiggja.

Lítilla sanda
lítilla sæva
lítil eru geð guma

segir í Hávamálum. Stórskáldið Einar Benediktsson taldi að hér væri talað um Dani, en á þeim hafði hann litlar mætur. En lýsingin passar vel við marga stjórnmálamenn á 21. öldinni. Þau finna sér alltaf ástæðu til þess að bíða og sjá til. Frestur er á öllu bestur er þeirra mottó.

Þar með er ekki sagt að yfirgangur meirihlutans sé farsæl aðferð. Þvert á móti þarf að ræða hvaða leið sé best til almannaheilla. Þeir sem forréttindanna njóta verja þau af hörku, áður fyrr með kjafti og klóm, en nú á tímum oftar með keyptum málpípum. Á endanum leiðir slíkur þvergirðingsháttur yfirleitt til afleitrar niðurstöðu fyrir „aðalinn“, hver sem hann er hverju sinni. Stundum tapa allir.

Þess vegna vill Viðreisn setja öll stóru málin á dagskrá. Klárum þau og bætum stöðu allra, ekki bara sumra. Þannig færist Ísland með umheiminum inn í framtíðina.

Greinin birtist fyrst í Morgunblaðinu 21. september 2020.